Գյուղատնտեսություն. նախատեսված են գյուղատնտեսական հացահատիկային և բանջարաբոստանային մշակաբույսերի աճեցման համար

Նախատեսվում է մշակել «Մուլտիբար» հեղուկ կոմպլեքսային պարարտանյութերի (ՀԿՊ) ստացման տեխնոլոգիա: 
Այս պարարտանյութերը գոյություն ունեցող այլ բազմաբաղադրիչ պարարտանյութերի համեմատ ունեն մի շարք առավելություններ. 

• մի տարողությունից մյուսի մեջ լցնելու, հողի մեջ ներմուծող մեքենաները լիցքավորելու ժամանակ այս պարարտանյութերից սնուցող նյութերի կորուստները հասցված են նվազագույնի, 
• ՀԿՊ-ների հետ աշխատելիս անբարենպաստ եղանակային պայմաններն էական ազդեցություն չեն ունենում, ինչպես պինդ պարարտանյութերի դեպքում, 
• ՀԿՊ-ների բաղադրության մեջ կարելի է ներմուծել միկրոտարրեր, թունաքիմիկատներ և բույսերի աճի խթանիչներ, 
• ՀԿՊ-ները չեն բոցավառվում, թունավոր և պայթունավտանգ չեն, դրանց հետ աշխատանքի անվտանգության կանոնները շատ պարզ են, ինչը դյուրին է դարձնում աշխատանքը, 
• ՀԿՊ-ների ակնհայտ առավելությունը փաթեթավորումն է. տոպրակների անհրաժեշտություն չկա: Կոմպլեքս պարարտանյութերի օգտագործումը թույլ է տալիս ամբողջությամբ մեխանիզացնել բեռնման, բեռնաթափման, խտանյութերը ջրով նոսրացնելու և հողի մեջ ներմուծելու գործընթացները, բացառվում է ձեռքի աշխատանքը և էականորեն նվազում են դրանց օգտագործման ծախսերը, 
• տնտեսական հաշվարկներից հետևում է, որ մեխանիզացիայի շնորհիվ ՀԿՊ-ները հողի մեջ ներմուծելու ծախսերը 2-2.6 անգամ ավելի ցածր են, քան պինդ պարարտանյութերի օգտագործման դեպքում: ՀԿՊ-ների օգտագործման արդյունավետությունը (եկամտաբերությունը) կազմում է 27%-ից (աշնանացան ցորեն) մինչև 165% (շաքարի ճակնդեղ), 
• ՀԿՊ-ների արտադրությունը կարևորվում է նրանով, որ դաշտում և ջերմոցներում կարելի է կիրառել գյուղատնտեսական մշակաբույսերի՝ անհրաժեշտ նյութերով սնուցման առաջավոր կաթիլային եղանակը,  
• ՀԿՊ-ները կարող են արտադրվել անմիջական օգտագործման համար պատրաստ աշխատանքային լուծույթի և խտանյութի ձևերով: Աշխատանքային լուծույթների բաղադրության գիտականորեն հաստատված հիմնական տարրերն են՝ ազոտ(N):ֆոսֆոր(P):կալիում( K)=10:10:10: ՀԿՊ- ների պատրաստման համար օգտագործվում են ամոնիակի սելիտրա, միզանյութ, օրթոֆոսֆորական թթու և դրա աղեր, մոլիբդենի, պղնձի, մանգանի, ցինկի, բորի, մագնեզիումի, կալցիումի, սելենի տարբեր աղերը, ինչպես նաև ՀՀ ԳԱԱ քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտում մշակված բույսերի աճի խթանիչներ (”know-how”), որոնք նպաստում են պարարտանյութում պարունակվող օգտակար բաղադրիչների տեղափոխությանը բույսի մեջ: Կախված օգտագործվող ելանյութերի տեսակից՝ խտանյութերը կարող են լինել թափանցիկ լուծույթներ կամ կախույթներ, որոնց մեջ ազդող նյութերի պարունակությունը 55-60զանգ.% է, 
• ստույգ շրջանի դաշտերի պարարտացման համար ՀԿՊ-ների բաղադրությունն ընտրվում է՝ հաշվի առնելով դաշտի հողի որակը, այսինքն՝ դրա մեջ պարունակվող մակրո- և միկրոտարրերի, օրգանական նյութերի և միկրոօրգանիզմների քանակները, հողի կառուցվածքը, խոնավության աստիճանը և այլն: ՀԿՊ-ների բաղադրությունն ընտրելիս հաշվի են առնվում նաև մշակաբույսերի տեսակները, եղանակային պայմանները (գարուն, ամառ, աշուն), սպառողների պահանջները և առաջարկները:

-

Ներդրման դեպքումառաջարկվում է բանակցություններ վարել հետագա համագործակցության մասին:

Լևոն Ներսեսյան, ՀՀ ԳԱԱ Ա.Նալբանդյանի անվ. քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտի խմբի ղեկավար 
Էլ. փոստ՝ levon {[ at ]} ichph.sci.am 
Հեռ.` (+374 60) 623583