ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Արևելագիտության ինստիտուտի Թուրքիայի բաժնի ասպիրանտ, կրտսեր գիտաշխատող Վերոնիկա Թորոսյանը «Երիտասարդ գիտնականների աջակցության ծրագրի» շրջանակներում իրականացվող «Գիտական հոդվածների տպագրության համար երիտասարդ գիտնականներին խրախուսման մրցույթի» շահառու է։
![](https://www.sci.am/images/2021/230220_120805_b_20230220_body.jpg)
Վերոնիկա Թորոսյանը մրցույթին մասնակցել է «Հայագիտության և հումանիտար գիտությունների, հասարակական գիտությունների բնագավառներում (Գիտության կոմիտեի ցանկի 5-րդ և 6-րդ բաժիններում ընդգրկված մասնագիտություններով) ՀՀ Բարձրագույն որակավորման կոմիտեի ցանկերում ընդգրկված ամսագրերում տպագրված անգլալեզու գիտական հոդվածների համար դրամաշնորհի տրամադրում» ենթածրագրով։ Ներկայացրել է «Unpacking the concept of nationalism within Russian Eurasianism»/«Ազգայնականությունը եվրասիականության ռուսական հայեցակարգում» հոդվածը, որը տպագրվել է «Ժամանակակից Եվրասիա» պարբերականում։
Ո՞րն է Ձեր աշխատանքի նորույթը, կարևորությունն ու արդիականությունը:
- ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Ռուսաստանում և Թուրքիայում մեծ հետաքրքրություն ձեռք բերեց եվրասիականության ուսումնասիրումը։ Հայաստանն անդամակցում է տարածաշրջանային ինտեգրացիոն տարբեր կառույցների։ Հաշվի առնելով, որ եվրասիականությունը ռուս-թուրքական հարաբերություններին լրացուցիչ խթան է հաղորդում, այս հայեցակարգի ուսումնասիրումն առավել քան արդիական է: Աշխատանքի նպատակն է վերլուծել ազգայնականության ըմբռնումը ռուս եվրասիականների աշխատություններում՝ հիմնվելով տեսաբան Էնթոնի Սմիթի սահմանման վրա՝ ազգայնականության ուսումնասիրումը կոնստրուկտիվիզմի համատեքստում, ցույց տալ ազգայնականության բովանդակային փոփոխությունները տեսաբան եվրասիականների աշխատություններում և պատասխանել այն հարցին, թե ինչպես է ազգայնականությունը բնորոշվում եվրասիականության մեջ։ Հոդվածում ցույց է տրված, որ եվրասիականության համատեքստում առաջադրվող ազգայնականությունն ունի բազմազգ և բազմամշակութային հասարակությունում որպես միավորող գործիք օգտագործվելու ներուժ, քանի որ ընդգծում է ազգայնականության և՛ էթնիկ, և՛ քաղաքացիական բաղադրիչների կարևորությունը։ Եվրասիականության մեջ քաղաքական և էթնիկ ազգայնականության սինթեզը նոր գաղափարի սկիզբ դրեց՝ եվրասիական ընդհանուր քաղաքակրթության գաղափարը, որն էլ օգտագործվում է Ռուսաստանի կողմից նախաձեռնած ինտեգրացիոն ծրագրերում։
Ի՞նչ քայլեր է պետք անել Ձեր ոլորտում հետազոտությունների միջազգայնացման ուղղությամբ:
- Երիտասարդ հետազոտողներին միջազգային գիտական կենտրոններում վերապատրաստվելու հնարավորություն տալը մեծապես կնպաստի նրանց գիտահետազոտական փորձի հարստացմանը և կխթանի այդ փորձի հիման վրա կատարած ուսումնասիրությունների միջազգայնացմանը։ Օրինակ, ԵԳԱԾ-ի ծրագրերը երիտասարդ գիտնականների համար ոգևորիչ են և խթանում են նրանց գիտական հետագա գործունեությանը։
Ինչպե՞ս ընտրեցիք Ձեր մասնագիտությունը։
- Արմատներով Կոտայքի մարզի Ալափարս գյուղից եմ։ Մայրս հաշվապահ է, հայրս` պատմաբան։ Դպրոցական տարիներից շատ սիրել եմ պատմություն առարկան և աներկբա եմ եղել իմ ցանկության մեջ՝ դառնալ պատմաբան։ Տանը մեծ քանակությամբ մասնագիտական գրականություն ենք ունեցել։ Դպրոցական դասագրքերին զուգահեռ հնարավորություն եմ ունեցել ծանոթանալ նաև մեր պատմավեպերին և պատմիչների գործերին։ Կարծում եմ՝ պատմաբանի մասնագիտությունը երբևէ չի կարող կորցնել իր արդիականությունը։ Մշտապես կարիք կլինի մասնագետների, ովքեր իրենց շուրջը և աշխարհում կատարվող պատմական իրադարձությունները կկարողանան ուսումնասիրել, ենթարկել քննադատական վերլուծության, վեր հանել դրանց հնարավոր ազդեցությունը պետությունների արտաքին և ներքին քաղաքականության վրա ու ներկայացնել դրանք հանրությանը։
Ձեր ստացած ո՞ր գիտական արդյունքն եք համարում ամենակարևորը և ինչո՞ւ:
- Ցանկացած հրապարակում և զեկույց, որոնք ներկայացրել եմ գիտական տարբեր հարթակներում, մեծ կարևորություն ունեն իմ մասնագիտական կայացման գործում։ Հուսով եմ, որ իմ թեկնածուական աշխատանքը, որն իրականացնում եմ պատմաբան Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանի ղեկավարմամբ, կդառնա իմ կարևոր գիտական արդյունքներից մեկը։ Ուսումնասիրում եմ «Եվրասիականության ռուսական և թուրքական հայեցակարգերը. համեմատական վերլուծություն» թեման։
Ի՞նչ դժվարությունների հետ է բախվում երիտասարդ գիտնականը Հայաստանում և ինչպե՞ս եք գնահատում պետության աջակցությունը երիտասարդ գիտնականներին:
- Գիտությամբ զբաղվելու համար երիտասարդ հետազոտողը պետք է օժտված լինի եռանդով և ջանասիրությամբ։ Երիտասարդ գիտնականին պետք է հասանելի լինեն գիտական միջազգային և տեղական փորձն ու արդյունքները։ Դրանց պակասը բավականին դժվարեցնում է հետազոտողի աշխատանքը։
Այո, պետությունն աջակցում է երիտասարդ հետազոտողներին։ Ինքս «Ասպիրանտների և երիտասարդ հայցորդների հետազոտությունների աջակցության ծրագիր-2021»-ի շահառուներից եմ։ Նման ծրագրերը հնարավորություն են տալիս երիտասարդներին իրականացնել մասնագիտական գործուղումներ, ձեռք բերել տեխնոլոգիական միջոցներ ժամանակակից հետազոտություններ կատարելու համար։
Հայաստանում գիտության զարգացման համար ի՞նչ դերակատարում ունեն «Գիտուժ»-ը և այլ գիտական նախաձեռնությունները:
- «Գիտուժ»-ը, գիտական նախաձեռնություններն ուսումնասիրում են գիտության ներուժը, վեր հանում խոցելի կողմերը, համագործակցային հարթակ ստեղծում գիտական կազմակերպությունների միջև, նպաստում գիտության հանրայնացմանը։
Ինչո՞վ եք զբաղվում աշխատանքից դուրս, ի՞նչ նախասիրություններ ունեք։
- Գնում եմ երկար զբոսանքների և լսում իմ սիրելի երաժիշտների ստեղծագործությունները։
Իսկ ի՞նչ գրքեր եք կարդում։
- Վերջին շրջանում հիմնականում կարդում եմ տարբեր ժամանակներում ապրած մշակութային ու քաղաքական գործիչների կենսագրական ու ինքնակենսագրական բնույթի ստեղծագործությունները։ Ինձ վրա դեռևս չգերազանցված տպավորություն թողած ստեղծագործությունը Գյոթեի «Ֆաուստ»-ն է։
Կբնութագրեք Ձեզ մեկ նախադասությամբ:
- Մշտապես պատասխաններ որոնող, հետաքրքրասեր մարդ։
Ո՞րն է Ձեր գիտական երազանքը և ի՞նչ կարգախոսով եք առաջնորդվում:
- Դառնալ գիտության զարգացման մեջ մեծ ներդրում ունեցած գիտնական։ Երբեք, երբեք, երբեք չհանձնվել։
Մոնիկա Երիցյան